واردکنندگان و صادرکنندگانی که در عرصه واردات و صادرات فعالیت می‌کنند باید یک فاکتور امنیتی در اختیار داشته باشند تا از سلامت کالا اطمینان حاصل کنند که استاندارد اجباری نیز به همین منظور انجام می‌شود. فرایند ترخیص کالا به سبب وجود استاندارد اجباری ممکن است گاهی طولانی‌تر شود. زمانی که می‌خواهند در آزمایشگاه استاندارد اجباری کالایی را مورد بررسی قرار دهند آن را از نظر کیفیت و کمیت مورد بررسی قرار می‌دهند. این استاندارد ممکن است که بر حسب نیاز برای تولیداتی که جنبه مصرف داخلی دارند و یا صادرات و واردات کالا اجباری شود و این نیاز توسط قانون اصلاح قوانین و مقررات سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، بررسی شده و اجرای تمام یا بخشی از آن اجباری خواهد شد. قطعاً زمانی که یک صادرکننده، کالایی را صادر می‌کند و یا واردکننده‌ای، کالایی را به کشوری وارد می‌کند این دغدغه را دارد که سلامت کالا تضمین شود. در این شرایط طرف سومی در معاملات حاضر می‌شود و این تضمین را برای طرفین ارائه می‌دهد. این‌طرف سوم‌های معاملات را مؤسساتی تشکیل می‌دهند که با عنوان مؤسسات استاندارد اجباری شناخته می‌شوند و می‌توانند مجوز‌‌های لازم را برای ترخیص کالا از گمرک ایجاد کرده و کالا را ترخیص کنند. در این مقاله قصدمان این است که کالا‌های استاندارد اجباری در زمینه‌های مختلف را برایتان شرح دهیم و سپس مدارکی را که برای اخذ مجوز استاندارد اجباری لازم است را به شما معرفی کنیم، با ما همراه باشید.
چرا بعضی از کالا‌ها هنگام واردات شامل استاندارد اجباری می‌شوند؟
وجود استاندارد اجباری این تضمین را ارائه می‌دهد که تمامی اطلاعات مهم درباره یک محصول در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد که این مزیت منجر به تصمیم‌گیری راحت مصرف‌کننده برای خرید کالا می‌شود. البته همیشه استاندارد‌های اجباری مربوط به جنبه‌های ایمنی محصول نیستند و در بسیاری از موارد ممکن است موارد دیگری را پوشش دهند برای مثال ممکن است برچسب‌گذاری برای محصولات آرایشی، برچسب‌گذاری برای راهنمایی مراقبت از پوشاک و یا برچسب‌گذاری محصولات دخانی نیز از استاندارد‌های اجباری باشند. به‌صورت کلی عرضه و پخش کالا‌هایی که با استاندارد‌های اجباری مطابقت کامل نداشته باشند تخلف است و اگر محصولی شامل این استاندارد شد باید قبل از ایجاد فروش، اطلاعاتی از محصول را ارائه کرد که اگر بخواهیم آنها را به‌صورت مختصر بیان کنیم عبارت‌اند از: کارایی، ترکیب‌بندی، فهرست، روش‌های ساخت و یا فراوری، طرح کالا، ساخت‌وساز کالا، تاریخ انقضا درصورتی‌که محصولی مشمول تاریخ انقضا باشد، بسته‌بندی با برچسب کالا و …
کاربرد گواهینامه بازرسی Certification Of Inspection چیست؟
گواهینامه بازرسی Certification Of Inspection که به‌اختصار به آن COI گفته می‌شود، این تضمین را ارائه می‌دهد که محصولات ارگانیک که از کشور‌های ثالث وارد کشور می‌شوند با قوانین اروپایی قابل‌اجرا به‌صورت کامل مطابقت دارند و معمولاً این گواهینامه توسط شرکت‌های بازرسی که فرایند نظارت کالا‌ها را انجام می‌دهند قابل صدور هستند. شرکت‌های بازرسی به‌صورت بین‌المللی و خصوصی فعالیت می‌کنند که البته نمونه‌ای از این شرکت‌ها را در داخل کشورمان نیز شاهد هستیم.
اگر بخواهیم با یک مثال ساده کاربرد این گواهینامه را شرح دهیم می‌توان گفت که برای مثال فرض کنید که شما می‌خواهید یک کالا را از کشور دیگری به کشورمان وارد کنید اما نسبت به کیفیت آن آگاهی کافی ندارید در این صورت شما می‌بایست یک درخواست به شرکت‌های بازرسی مبنی بر بازرسی محصول موردنظر ارسال کنید تا این شرکت‌ها کیفیت و کمیت کالای موردنظر را مورد بررسی قرار دهند و به همین جهت است که در این موارد صدور گواهینامه بازرسی کالا ضرورت پیدا خواهد کرد.
کاربرد گواهینامه انطباق Certification Of Conformity چیست؟
گواهینامه انطباق Certification Of Conformity که به‌اختصار به آن COC نیز گفته می‌شود، قطعاً برای ترخیص کالا از گمرک الزامی بوده و نشان‌دهنده این است که کالا یا خدمات مورد نظری که خریداری شده است با استاندارد موجود در کشور همخوانی داشته باشد. این گواهینامه هم به صادرکنندگان و هم به واردکنندگان حاضر در تجارت‌های بین‌المللی داده می‌شود.
اما کاربرد این گواهینامه معمولاً در زمانی حیاتی است که خریدار محصول، می‌خواهد تضمینی برای محصولاتی که دارای ریسک حیاتی یا پرخطر هستند، دریافت کند و در این زمان از فروشنده درخواست COC می‌کند. در برخی از موارد اسناد خاصی برای ارائه لازم است تا این گواهینامه صادر شود و یا در برخی موارد دیگر برای اینکه به مشتری نشان دهیم محصولی که می‌خواهیم به او بفروشیم کاملاً سالم و سلامت است می‌بایست از COC استفاده کنیم.
با یک مثال ساده می‌خواهیم کاربرد گواهینامه انطباق را با هم مورد بررسی قرار دهیم. فرض کنید یک شرکت هواپیمایی برای تعمیر موتور‌های هواپیما‌های خود نیاز به تیغه پروانه‌های فن موتور دارد و باتوجه‌به اینکه خرید محصول در این زمینه اگر با نقص مواجه باشد ریسک بسیار بالایی دارد برای اطمینان از اینکه تمامی این تیغه‌ها سالم و بدون ترک‌خوردگی باشند نیاز به دریافت گواهینامه COC است تا نسبت به تطابق محصول با ویژگی‌های اعلام شده اطمینان حاصل شود.
چه کشور‌هایی به گواهینامه COC نیاز دارند؟
بسیاری از کشور‌هایی که صادرات به آنها انجام می‌شود نیاز به گواهینامه COC دارند تا از سلامت و کیفیت کالای دریافتی و همچنین مطابقت آنها با استاندارد‌های بین‌المللی اطمینان کامل داشته باشند در قسمت زیر نام برخی از آنها را برایتان آورده‌ایم:
مصر، اتیوپی، گابن، ازبکستان، الجزایر، عربستان، روسیه، کامرون، بنگلادش و …
کالا‌های مشمول استاندارد اجباری
در قسمت‌های قبل به توضیح استاندارد اجباری و کاربرد‌‌های آن پرداختیم و اما حال می‌خواهیم ببینیم که چه کالا‌هایی مشمول استاندارد اجباری هستند. در قسمت زیر گروه‌های این کالا‌ها را برایتان لیست کرده‌ایم:
- کالا‌های ساختمانی مشمول استاندارد اجباری بر حسب برچسب انرژی
- کالا‌های بخش مکانیک و فلزشناسی
- کالا‌های بخش برق و الکترونیک
- کالا‌های بخش اوزان و مقیاس‌ها و وسایل سنجش
- کالا‌های بخش مهندسی پزشکی
- کالا‌های بخش خودرو و نیروی محرکه
- کالا‌های بخش ساختمانی و معدنی
- کالا‌های بخش شیمیایی
- کالا‌های بخش غذایی و کشاورزی
- کالا‌های بخش چرم و نساجی
- کالا‌های بخش بسته‌بندی و سلولزی
مدارک موردنیاز برای دریافت مجوز استاندارد اجباری
قبل از اینکه برای دریافت مجوز اقدام نمایید ابتدا تمامی موارد زیر را آماده کنید و نسبت به آماده بودن آنها اطمینان حاصل کنید سپس کافی است وارد سامانه https://isom.isiri.gov.ir شوید و سپس مراحل موردنیاز برای ثبت‌نام و دریافت مجوز را طی مراحلی که دارد انجام دهید. ما در قسمت زیر تمامی این مدارک را برای اطلاع شما از آنها گردآوری کرده‌ایم:
- تصویر برابر اصل آگهی ثبت واحد تولیدی خدماتی در روزنامه رسمی
- آگهی تغییرات
- تصویر برابر اصل پروانه تأسیس/ بهره‌برداری / فعالیت از مراجع قانونی
- فرم ثبت علائم تجاری
- تصویر برابر اصل آگهی ثبت‌نام/علامت تجاری محصول در روزنامه رسمی
- تصویر پرسش‌نامه اطلاعات فنی
- اطلاعات آزمایشگاه واحد تولیدی
- گواهینامه معتبر تأیید صلاحیت مدیر/مسئول کنترل کیفیت
- مدارک مبنی بر اخذ ایران کد
- مدارک مرتبط با حساب / پرداخت کارمزد خدماتی
- تصویر فیش پرداختی
چرا در ایران برای برخی از محصولات استاندارد اجباری لازم است؟
همان‌طور که گفتیم هدف از استاندارد اجباری این است که کیفیت و کمیت محصولات توسط سازمان‌ها و شرکت‌های موردنظر تضمین شود و سپس به دست مصرف‌کننده برسد و وضع این قانون بسیار به نفع مصرف‌کننده نهایی است که در نهایت محصول با کیفیتی را دریافت و از آن استفاده می‌کند. دلیل دیگر آن نیز این است که برای برخی از محصولات اطلاع‌رسانی نسبت به نحوه کارکرد و کیفیت لازم است تا مصرف‌کننده به‌صورت واضح متوجه مزایا و معایب آن شود و بتواند برای تصمیم‌گیری برای خرید راحت‌تر اقدام کند. به همین منظور و باهدف مرتفع کردن این دلایل، استاندارد اجباری برای برخی از محصولات و کالا‌ها در ایران لازم است که در قسمت بالا لیست گروه‌های این کالا‌ها را برایتان قرار دادیم.
